Фатва деген эмне
- Фатва - (араб. فتوى)бул исламдык укуктун (фикхтин) негизинде шарияттык бүтүм чыгаруу. Биздин коомдо “фатва” деп айтылат.
- Фатваны ар бир эле мусулман адам же диний ишмер чыгара албайт. Муну менен атайын жеткиликтүү илими жана диний түшүнүгү эле болбостон, буга кошумча бүткүл өмүрун ушул эмгекке арнаган атайын белгилүү ислам аалымдарынан (муфтийлерден) окуп, тажрыйба алган адам гана фатва бере алат. Мындай аалымдар муфтий же факих деп аталышат (фатва сөзүнөн алынган).
- Фатва жашоонун бардык тармактарын камтыган ар түрдүү маселелер боюнча берилүүсү мүмкүн.
- Фатва маселени коюу жана аны баяндоо, мүмкүн болгон ишенимдүү булактарга: Куран, хадис, ишенимдүү жана таанылган фикх китептерине жана фикхке негизделген аалымдардын пикирлерин чагылдыруу.
- Фатвалар жеке жана коомдук мүнөздө болот. Мындайча айтканда, фатва жеке адамга жана бүтүндөй коомго тиешелүү маселелерге берилген жооп болушу мүмкүн.
- Адамдарга фатваны жеткирүү үчүн ар түрдүү маалымат булактарын (ММК, соцторлор, радио ж.б.) колдонууга жана ошондой эле мечиттердеги жума күнүндөгү жана башка күндөрдөгү хутбаларды, баяндарды колдонууга болот.
- Эгерде казы (биздин түшунүгүбүздө муфтий тарабынан казы кызматына дайындалган областтык диний ишмерлер), бул маселеде жогоруда белгиленгендей компетенттүү болуп эсептелсе, анда ал фатва берүүсү мүмкүн (мисалы, үй-бүлөлүк маселелер, ибадатка тиешелүү ж.б.маселелер боюнча).
- Фатва китептери өтө көп жана ар түрдүү. Кээде алар кайсы бир фикх китебин түшүндүрүү боюнча болсо, кээде кайсы бир аалым же уюм тарабынан берилген фатвалар жыйнагы болушу мүмкүн.
- Ар бир фатванын негизи Куран, Сүннөт, фатвалар жана фикх китептери болуп эсептелет.
- Ар бир мусулман адам Куранга жана Суннөткө ээрчүүгө милдеттүү. Ал эми фатва болсо Куран жана Суннөттүн бүтүмү жана чечими болгондуктан, мусулман адам Алла Тааланын алдында, өзүнүн мүмкүнчүлүктөрүнө жараша ал чечимдерди иш жүзүнө ашырууга тийиш.
